- O m final (de sílaba) pronuncia-se como
un n final. Ex. bulam (bulan),
cem (cen), comum (comun).
Nem que me matem, nem que me fendam
Nen que me maten, nen que me fendan.
- O dígrafo lh corresponde-se co dígrafo
ll. Ex. orelha (orella),
abelha (abella),
colher (coller).
Olhos e orelhas, melhor em parelhas
Ollos e orellas, mellor en parellas.
Obs: o dígrafo ll le-se como l.
Ten moi pouco uso, mais pode aparecer nalgunhas palabras que se senten estranxeiras como ballet
(balet) ou nalgun termo científico como fullerenos
(fulerenos).
- O dígrafo nh corresponde-se coa letra
ñ. Ex. unha (uña),
caminho (camiño),
morrinhento (morriñento).
Castanhas e vinho, acarinham o focinho Castañas e
viño, acariñan o fociño.
Obs: Devido ao uso da letra h como auxiliar nos dígrafos
lh e nh, esta letra non se usa no interior
das palabras, excepto cando facendo parte dun dos dous dígrafos ditos.
Usa-se porén ao início de palabra, asi por exemplo escrebe-se habitar e
desabitar.
- O artigo indeterminado feminino escrebe-se en portugués
uma (unha), contraindo-se coas preposición
em (en) e de (de)
para dar lugar a numa (nunha) e
duma (dunha).
Uma unha de galinha e uma raspa de farinha, nunca encheram a cocinha. |
| Unha uña de galiña e unha raspa de
fariña, nunca encheron$ a cociña. |
$ Vexa-se a nota -am -> -on
- A letra j le-se como x.
Ex. jamais (xamais),
jeito (xeito), igrejinha
(igrexiña), jogo (xogo),
Julho (Xullo).
Bocejou, e o seu queixo, furado como um queijo "gruyere",
branquejou com a espuma da cerveja. |
|
Bocexou, e o seu queixo, furado como un queixo "gruyere",
branquexou coa# espuma da cervexa. |
# Vexa-se a nota sobre contraccións.
- A letra g corresponde a dous sons diferentes:
- Diante de a, o, u, r, e l, pronuncia-se
igual que en galego. Ex. galo (galo),
agoirar (agoirar),
gume (gume),
agre (agre),
glóbulo (glóbulo).
- Diante de e e
i le-se como x.
Ex. geral (xeral),
biologia (bioloxia).
Obs: o u de gu non se pronuncia xeralmente
se for seguido de e ou i, ex.
salgueiro (salgueiro),
águia (águia),
mais existen algunhas excepcións nos que si se pronuncia. Nestes casos o padrón brasileiro
utiliza o trema, mais o portugués non. Ex.
Brasileiro | Portugués | Galego |
lingüista |
linguista |
lingüista |
pingüim |
pinguim |
pingüin |
- A letra ç le-se como z.
Ex. cabeçalho (cabezallo),
preço (prezo), beiçudo
(beizudo).
Obs: En portugués a letra z pode aparecer diante de e,
i mantendo a etimoloxia da palabra, ex luzes
(luces), nazista (nacista).
Dos doze meses, tu dezembro foste o mais doce de todos aquele ano.
Os beijos, os abraços e até o engano cairam sobre mim como uma hoste. |
|
Dos doce meses, tu decembro foste@ o máis doce de todos aquel ano.
Os beixos, os abrazos e até o engano cairon sobre min como unha hoste. |
@ Vexa-se a nota Foste -> Foche/fuches.
- O s duplo, ss, pronuncia-se
como un s normal. Ex. assassino (asasino),
coubesse (coubese),
vassoira (vasoira), sanguessuga
(sanguesuga).
Nossa escaseza, vossa riqueza!
Nosa escaseza, vosa riqueza!
- En portugués o dígrafo qu pode aparecer
diante das vogais: a, e, i, o. Ex. quadro
(cadro), alambique (alambique),
alquimia (alquimia) e oblíquo
(oblícuo). Para le-lo ao xeito galego utilizaremos loxicamente a pronúncia a que estexamos afeitos.
- Diante da vogal o pronuncia-se sempre o u, ex.
ubíquo (ubícuo), aquoso
(acuoso).
- Diante das vogais e, i case nunca se pronuncia o u, ex.
que (que), aquilo
(aquilo).
- Diante da vogal a o dígrafo pode-se ler como c ou
como cu. Asi nos cultismos le-se como cu, ex.
qualificar (cualificar), entanto nas voces patrimoniais le-se como
c, ex. quando (cando). Contodo
cumpre sinalar que ha amplas zonas da Galiza onde a pronúncia tradicional das voces patrimoniais é
cu, ex. cuando, cuanto, ...
Obs: En portugués diante de a e o pronuncia-se
sempre o u, entanto que diante de e, e i
usualmente non se pronuncia, mais nalguns poucos casos si, ex. frequente
(frecuente), aquífero (acuífero), ...
- Na escrita portuguesa o til (~) marca a nasalazón da vogal ou ditongo sobre o que recai, sendo usado nas seguintes
terminacións; no singular: ã, ão, ãe, õe e no plural:
ãs, ãos, ães, ões.
- ã -> á.
Ex. maçã (mazá),
lã (lá). Cumpre salientar que ha amplas zonas da
Galiza onde a pronúncia tradicional é nasalada, o cal se pode reflectir na escrita con un
n, ex. mazán ou lán.
- ãs -> ás. Ex. maçãs
(mazás/mazáns), manhãs
(mañás/mañáns).
- ãe -> ai. Só coñezo duas palabras
rematadas neste ditongo, mãe (mai)
e mamãe (mamai).
- ães -> áns. Ex. cães
(cáns), alemães (alemáns).
- õe -> ón. Ex. supõe
(supón). Esta terminación só aparece nas terceiras persoas de singular do presente
de indicativo do verbo pôr (pór) e derivados. Note-se que no
galego oriental a forma tradicional é oi (poi,
supoi, ...).
- õem -> oñen. Ex. põem
(poñen). Esta terminación só aparece nas terceiras persoas de plural do presente de indicativo
do verbo pôr (pór) e derivados. Note-se que no galego oriental
a forma tradicional é oim (poim,
supoim, ...).
- ões -> óns. Ex. torrões
(torróns), arranhões
(arrañóns). Esta terminación ten distintas pronúncias tradicionais na Galiza,
dependendo da zona, asi ten-se ós, óns, ois e õis
(torrós/torróns/torrois/torrõis). Utilice-se pois a pronúncia a que un estexa afeito.
- ão -> ón, án, o. Un dos trazos máis característicos
do portugués é o ditongo ão. A razón de existiren tantos termos rematados neste
ditongo é que nel confluíron 3 terminacións en princípio (i.e. en galego-portugués) distintas:
om, am, e ao. Contodo no plural continuan-se a diferenciar as
terminacións orixinais. Asi ten-se:
- ão -> ões || ón
-> óns. Ex. leão (león) ->
leões(leóns).
- ão -> ães || án
-> áns. Ex. capitão (capitán) ->
capitães (capitáns).
- ão -> ãos || án/ao
-> áns/aos. Ex. mão (man/mao) ->
mãos (mans/maos).
- Nas poucas voces en que o ditongo é átono corresponde-se en galego con o.
Ex. orfão (orfo).
- ção, ções ->
ción, cións. Cando os ditongos ão, ões
veñen precedidos de ç, a terminación le-se ción e
cións respectivamente, ex. terminação
(terminación), terminações
(terminacións); agás nuns poucos casos onde debe ler-se
zón, zóns, ex. ligação, ligações
(ligazón, ligazóns).
- Contrariamente do que ocorre na escrita galega, na portuguesa marca-se o grau de abertura das
vogais tónicas. O acento agudo marca as vogais abertas, ex. área
(área), cheminé (cheminé),
cócoras (cócoras) e o acento circunflexo marca as vogais
fechadas, ex. abundância (abundáncia),
português (portugués),
serôdio (seródio). Por outra banda usa-se o acento grave
para marcar vogais subtónicas abertas nalgunhas contraccións da preposición a,
ex. a+ a(s) ->
à(s). Vexa-se a nota sobre o
acento grave.
|